با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا در روز سه‌شنبه، ۱۵ آبان، حضور جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات این کشور در کاخ سفید با شمارش معکوس پیگیری می‌شود؛ از این رو، بررسی کارنامه بایدن در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی، ... در این روز‌ها می‌تواند خلاصه‌ای از وضعیت فعالیت‌ها و عملکرد چهار ساله وی را در زمینه‌های مختلف هنگام حضور در اتاق بیضی شکل کاخ سفید ارائه کند.

یکی از مهم‌ترین و جنجال‌برانگیزترین کارنامه‌های عملکردی بایدن در دوران ریاست‌جمهوری، موضع‌گیری‌ها و رویکرد‌های حقوق بشری دولت وی است؛ هرچند چکیده این کارنامه را می‌توان با نگاهی به مواضع آمریکا در قبال جنگ یک ساله رژیم صهیونیستی علیه غزه یافت؛ جایی که واشنگتن به‌عنوان متحد تمام قد رژیم صهیونیستی تسلیحات مرگ را به اراضی اشغالی ارسال کرد، برای همدلی با این رژیم بودجه آژانس سازمان ملل برای کاریابی و امدادرسانی به آوارگان فلسطینی را قطع کرد، با راه‌اندازی دروغین یک اسکله فرصت جنایت‌های بیشتر را برای ارتش رژیم صهیونیستی فراهم کرد.

در عین حال، در صورت در نظر داشتن رویکرد‌های حقوق بشری بایدن در عمر سیاسی وی، دیگر جایی برای حیرت و تعجب از واکنش‌ها و مواضع وی درباره جنگ غزه باقی نمی‌ماند؛ بایدن همیشه برای نادیده گرفتن حقوق بشر و پشت سر گذاشتن آن به بهانه آنچه تامین امنیت ملی و تضمین صحنه سیاست داخلی می‌خواند، آماده بوده است.

با وجود همه اینها، جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه، گذشته از همه ابعاد مربوط به طرف جنایت‌کار یعنی رژیم صهیونیستی و طرف قربانی جنایت‌های نسل‌کشی، جنایت‌های جنگی و تجاوز یعنی فلسطینی‌ها، بعد مهمی را آشکار کرد: بایدن اساسا رئیس جمهور متعهد و متوجه به حقوق بشری نیست.

بایدن از زمان حضور در کاخ سفید در سال ۲۰۲۰ بار‌ها ثابت کرده است که منافع سیاسی و اقتصادی را بر اصول، خواسته‌ها و نیاز‌های حقوق بشری ترجیح می‌دهد؛ به‌ویژه آنکه محاسباتش هزینه‌های ناشی از توجه به حقوق بشر را برجسته کند؛ البته این نکته نباید مورد غفلت واقع شود که سابقه بی‌توجهی بایدن به حقوق بشر به دهه‌ها پیشتر باز می‌گردد؛ وی که در هیچ دوره‌ای از عمر سیاسی خود تمایلی به تعهد و پایبندی به اصول حقوق بشری نداشت، در سال ۱۹۷۵ به‌عنوان یک سناتور جوان، در مورد جنگ کشورش علیه آمریکا گفت: حالم از شنیدن عبارت تعهد اخلاقی ما بهم می‌خورد؛ نقاطی وجود دارند که شما قادر به انجام تعهد‌های اخلاقی نیستید.

بایدن در ادامه از جنگ آمریکا علیه افغانستان و عراق پس از حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ حمایت کرد؛ وی طی دهه‌های گذشته بر چشم‌پوشی واشنگتن از نقض حقوق بشر از سوی شماری متحدانش به بهای منافع سیاسی تاکید کرد، اما در همه این سال‌ها لحظه‌ای در ابزارسازی حقوق بشر به‌ویژه برای اهداف سیاست خارجی تردید نکرد.

بی‌توجهی و عدم پایبندی بایدن به حقوق بشر زمانی قابل تامل‌تر می‌شود که وی در کارزار انتخاباتی خود مدعی شد که حقوق بشر را به بخش مرکزی سیاست خارجی خود تبدیل کرده و آمریکا را به جایگاه جهانی اخلاقی قوی‌تری که پیش از ریاست جمهوری دونالد ترامپ داشت، بازمی‌گرداند.

در ادامه  به مهم‌ترین موارد کارنامه دولت بایدن در زمینه حقوق بشر اشاره شده است:

جنگ غزه؛ سنگ محکی برای ادعا‌های حقوق بشری بایدن

جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه که اکنون بیش از یک سال از آن می‌گذرد و گسترش جنایت‌ها به لبنان را درپی داشته است، مهم‌ترین محک برای سنجش ادعا‌های حقوق بشری بایدن در عرصه خارجی بوده است و انتظار می‌رود همچنان محک سنجشی برای رئیس‌جمهور بعدی آمریکا در زمینه حقوق بشر باقی بماند.

آمریکا به‌عنوان اصلی‌ترین تامین‌کننده تسلیحات رژیم صهیونیستی در جنگ علیه غزه، در نسل‌کشی این رژیم شراکت آشکار داشت؛ ضمن اینکه با مانع‌تراشی در مسیر شورای امنیت برای توقف جنگ غزه از طریق وتو قطعنامه‌های آتش‌بس برای رژیم صهیونیستی فرصت تداوم جنایت‌کاری را فراهم کرد.

در عین حال، براساس گزارش تحقیقی سایت روزنامه‌نگاری تحقیقی ProPublica در ماه آوریل (فروردین) وزارت خارجه آمریکا گزارش‌های داخلی نقض حقوق بشر از سوی واحد‌های ارتش و پلیس رژیم صهیونیستی را نادیده گرفت.

به گزارش رسانه‌های آمریکایی، بایدن هیچ‌گاه علاقه خود به رژیم صهیونیستی و صهیونیست‌ها را پنهان نکرد و در عین حال هرگز حس دلسوزی به فلسطینی‌ها نداشت؛ یکی از مقام‌های دولت بایدن درباره رویکرد وی در قبال فلسطینی‌ها، اظهار کرد: بایدن اساسا ارزشی برای جان فلسطینی‌ها قائل نیست.

اگرچه آمریکا همواره به‌صورت تاریخی از مدعیان و ناقضان همزمان آزادی بیان بوده است، اما دولت بایدن نشان داد که سقفی برای نقض این حق شهروندان آمریکایی وجود ندارد.

اخراج استاد‌ان و دانشگاهیان و سرکوب گسترده اعتراض‌های دانشگاهی به‌ویژه طی یک سال اخیر نشان داد که دولت بایدن توجهی به موضوع آزادی بیان ندارد و این اصل را نیز دستاویز منافع سیاسی قرار داده است.

اعتراض‌های یادشده که با محوریت محکومیت جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه و درخواست قطع رابطه مراکز دانشگاهی آمریکا با رژیم صهیونیستی برگزار شده و می‌شوند، به موجی از سرکوب، اخراج، بازداشت و ... منجر شد.

زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها؛ مراکز نقض حقوق بشر

یکی از بدترین عملکرد‌های حقوق بشری دولت بایدن در عرصه داخلی در حوزه زندان‌ها و زندانیان رخ داد. آمریکا با داشتن جمعیت ۲ میلیونی زندانی به‌عنوان بزرگ‌ترین زندانبان جهان شناخته می‌شود؛ این در حالی است که همزمان از اصلی‌ترین ناقضان حقوق بشری در زندان‌ها است و این مراکز در آمریکا از بحران‌های تجاوز جنسی، خشونت‌های مرگ‌بار، شرایط غیرانسانی، استفاده گسترده از حبس در سلول انفرادی، نرخ بالای سوءمصرف مواد مخدر، ... رنج می‌برند.

مهاجرت؛ نقطه‌عطفی در کارنامه سیاه حقوق بشری بایدن

مهاجرت دیگر نمره مردودی را به بایدن در زمینه حقوق بشر می‌دهد؛ سیاست‌های ضدمهاجرتی دولت بایدن نقض گسترده حقوق بشری و پناهجویی را درپی داشته و تراژدی‌های مرگ‌باری را رقم زده است. مرز‌های آمریکا به‌ویژه مرز‌های جنوبی این کشور طی چهار سال گذشته یکی از کانون‌های مهم نقض حقوق بشر در این کشور بودند.

دولت بایدن با نرخ تامل‌برانگیزی به جداسازی کودکان مهاجر از والدینشان ادامه داد و بازداشتگاه‌های مهاجرتی را مملو از افرادی آسیب‌پذیر کرد که در موارد متعددی بر اثر نبود امکانات اولیه جان خود را از دست دادند.

بررسی‌ها نشان می‌دهند که بایدن در دوره چهار ساله ریاست جمهوری خود قوانین ضدمهاجرتی را ۲ برابر کرد؛ قوانینی که در مغایرت آشکار با قوانین آمریکا و قوانین بین‌المللی قرار داشتند.

گوانتانامو؛ جغرافیایی برای وعده‌های انتخاباتی 

دیگر نقطه تاریک کارنامه سیاه حقوق بشری دولت بایدن، ادامه فعالیت زندان بدنام گوانتامو است؛ بررسی‌ها نشان‌دهنده تداوم روند نقض حقوق بشر در این زندان هستند.

شکنجه، بی‌توجهی به نیاز‌های پزشکی زندانیان و نبود امکانات بهداشتی از مهم‌ترین نمونه‌های نقض حقوق بشر در این زندان بدنام آمریکایی هستند که تعطیل کردن آن تبدیل به یک وعده انتخاباتی برای نامزد‌های دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شده است.

پلیس؛ خطری جدی برای امنیت شهروندان آمریکایی

ناتوانی یا بی‌میلی بایدن به اصلاح وضعیت خشونت و نژادپرستی پلیس آمریکا، سبب شد تا استفاده بیش از حد از زور ازسوی افسران پلیس به‌ویژه علیه سیاه‌پوستان تداوم روند مرگ‌ومیر را درپی داشته باشد.

بی‌توجهی پلیس آمریکا به قوانین و مقررات به شکل ویژه‌ای به نقض حقوق عدم تبعیض و آزادی تجمع منجر می‌شود؛ دولت بایدن اقدام مناسبی برای حل بحران نژادپرستی نظام‌مند در نهاد پلیس انجام نداد.

در عین حال، مرگ‌ومیر‌ها در بازداشت پلیس، به‌ویژه مرگ‌ومیر افراد آفریقایی‌تبار در دولت بایدن هم ادامه داشت.

انتقاد سازمان ملل از پرونده حقوق بشری آمریکا

آمریکا به‌عنوان یکی از امضاکنندگان میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی ICCPR باید به‌طور دوره‌ای به کمیته حقوق بشر سازمان ملل درباره تلاش‌های خود جهت احترام، حفاظت و تحقق حقوق اساسی مدنی و سیاسی گزارش دهد.

ارائه این گزارش‌ها تاکنون به دفعات سبب انتقاد سازمان ملل از آمریکا به دلیل نقض و نادیده گرفتن حقوق بشری شده است؛ در نوامبر ۲۰۲۳ (آبان ۱۴۰۲) کمیته حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد که دولت‌های ترامپ و بایدن در بیش از ۳۰ موضوع در انجام و رعایت تعهد‌های حقوق بشری خود کوتاهی کرده‌اند.

آمریکا موظف است ظرف یک سال پاسخ خود را درباره چگونگی عمل به تعهد‌های حقوق بشری خود براساس میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی ارائه کند.

منبع: میزان